İnternette Gizliliği Nasıl Elde Ederim?
birbsophone
Bu, bir önceki gönderimin devamıdır.
Giriş
Tamam, gizliliği korumanın nedenini anladınız. Peki gizliliğe nasıl kavuşabilirim? Bu gönderide değineceğim konu budur.
Öncelikle önden söylenilmesi gerekir ki, normal bir vatandaşın ne internette ne de gerçek hayatta tam gizliliğe ihtiyacı var. Bu ulaşması çok zor bir hedef, çünkü belirli iletişim bağlarının kesilmesi, ve normal yaşamınızın bırakılmasını bile gerektirebilir.
Burada daha çok hasar kontrol yapılışını göstereceğim. Yani, kötü servislerin kullanımını minimize etmeye yönlendireceğim, ama siz okurların talimatlarımın hepsini tam tamına yerine getirmeniz gerekmez. Bazılarımız diğerlerinin ihtiyaç duymadığı yazılımlara ihtiyacı olabilir. Bu, benim açımdan, modern dünyada hayatın ne yazık ki bir parçasıdır.
Ben, ortalama yaşantıları ve düzenleri olan bireylerin gizlilikle erişilebilirlik arasında sağlıklı bir denge kurması gerektiğine inanırım.
Demek istediğim, kullandığımız topluma zararlı ve tekelleşmeyi amaçlayan (veya başaran) servislerin kullanımını en aza indirgemek; ve haklarımıza saygı duyan, tek nihai amacı para kazanmak olmayan servisleri kullanıp desteklemek.
Bahsettiğim “topluma zararlı” servisler için önceki gönderime bakabilirsiniz (en başta link bulunmaktadır).
Topluma yararlı birkaç servis örneği ise çoğu açık kaynak kodlu proje olarak gösterilebilir.
Açık kaynak kodlu yazılım, kim olursa olsun herkesin kaynak kodunu gözden geçirebileceği, nasıl işlediğini anlayabileceği yazılım türüdür. Genellikle bu yazılıma herhangi bir kişinin katkı sağlayabileceği, ya da onların kodunu kullanıp, geliştirip, kendi yazılımlarını da yapabileceği anlamına da gelir (bu konuda istisnalar oluyor).
Nelere Alternatif Bulmalıyım?
Ne yazık ki toplum olarak kullandığımız uygulamaların çoğunluğu tamamen kendi menfaatlerine yönelik çalışıyor, ve tüketici haklarına saygı duymuyorlar.
Buna birkaç örnek olarak tüm Meta uygulamalarını verebilirim. Meta grubunun sahip olduğu başlıca uygulamalar Whatsapp, Instagram ve Facebook’tan oluşmaktadır.
Elon Musk’ın sahip olduğu X, eski adıyla Twitter da bu örneğe uygun.
Ya da çoğunluğun kullandığı Google Chrome. Google Chrome’un baz projesi Chromium her ne kadar iyi olsa da, Chrome’un kendisi gizliliğinizi fazlasıyla istila eden bir uygulamadır.
Bu uygulamaların sonu yok. Saatlerce gizliliği mahveden uygulamalar için örnek verebilirim. Ama artık alternatif sunmamın zamanıdır.
Aşağıda kategorileri sunacağım, sonra da alternatifleri listeleyeceğim.. Devam etmeden önce kategorileri anlamlandıracağım.
Google Chrome: İsmen bir tarayıcıdır. İnternetteki web sitelerine erişmenizi ve görüntülemenizi sağlar.
Google: Arama motoru. Tarayıcıyla karıştırmayın. Arama motoru yazdığınız aramalara en yakın sonuçları bulmayı hedefler.
Whatsapp: Kendi özel bölümünü hak etti. Messenger. Yani mesaj uygulaması.
App Store: Sadece Android. Uygulamaları aldığınız yer. Özellikle Google Play Store alternatifleri.
Klavye: Android kullanıcılarına özel. Ekranda çıkan sanal klavyeniz genellikle her yazdığınızı kaydediyor.
E-Posta: Özellikle GMail (Google Mail) ve Outlook, Yandex, Yahoo vs. alternatifleri.
Sosyal Medya: Instagram, Twitter, vs.
Google Chrome
| Android |
|---|
| Vanadium |
| Cromite |
| Brave |
| Firefox |
| Windows |
|---|
| Librewolf |
| Firefox + Arkenfox |
| Sade Chromium |
| Ungoogled Chromium |
| Brave |
| Sade Firefox |
| Linux |
|---|
| Uyumluysa Trivalent |
| qutebrowser |
| Sade Chromium |
| Ungoogled Chromium |
| Librewolf |
Vanadium Sadece Android 15’e özel. Ya da GrapheneOS kullananlara.
Tüm Apple cihazları için (iOS ve MacOS) Safari öneriyorum. Diğerlerinin bir anlamı yok.
Google (Arama Motoru)
- Duckduckgo
- Startpage
- Brave Search
- SearXNG (Tercihlerden varsayılan dili [all] yapmanız ve arama motorunu değişmeniz gerekir.
Whatsapp Messenger
Merkeziyet açısından herkesin Signal kullanmasını öneririm.
E-Posta
- ProtonMail
- Posteo
- Tuta
- Disroot (Sadece kişisel kullanıma izin veriyor)
Android: Klavye ve Play Store
Klavye
- Heliboard (F-Droid’de mevcut)
- FUTO Keyboard (kaydırmalı yazanlar için uygun)
Play Store
- Accrescent
- Droid-ify (F-Droid’de mevcut)
- F-Droid
Bazı uygulamalar için Play Store’u kullanmanız yine de gerekecek.
Sosyal Medya
Instagram: Pixelfed Ne yazık ki fazla Türk kullanıcısı yok. İşte bu yüzden beraber doldurmalıyız.
Twitter/X: Mastodon Yukarıdakinden daha fazla Türk kullanıcı, ama yine az.
Reddit: Lemmy Bence Reddit’i de benzerlerini de komple bırakın.
Discord: Revolt Gerçekten iyi bir alternatif; size Discord’u özlettirmez.
Windows Kullanıcılarına İşletim Sistemi Önerisi
Eğer iş bilgisayarınızda Windows kullanıyorsanız, ve biraz bilgisayar kullanmayı öğrenmeye itirazınız yoksa size Linux kullanmayı öneriyorum.
Linux’a Ubuntu, Linux Mint veya Pop!_OS ile başlayabilirsiniz.
Benim şahsen 1 numaralı tavsiyem Debian’dan yana.
Fedora veya OpenSUSE Tumbleweed de güzel işletim sistemleri. Bunlar hem harika başlangıç noktalarıdır, hem de sonsuza kadar sizi götürebilir.
Toparlayış
Özetleyelim. Bilgisayarımda Arkenfox + Firefox kullanıyorum. Arama motorum SearXNG.
Discord alternatifi olarak Revolt.
Whatsapp için Signal.
İkincil dizüstü bilgisayarım Debian kullanıyor.
Telefonumdaki tüm uygulamalar Droid-ify veya Accrescent üzerinden.
Telefonumda Heliboard kullanıyorum.
Birincil e-posta adresim Protonmail, ikincilim Disroot.
Yavaşça daha özgür alternatifleri indirin. Boş vaktinizde [X, Y, Z] uygulamayı indireyim diye düşünün. Her şeyi bir anda yapmayın.
Umarım bu liste sizler için yararlı olur.